การกองข้าว

ในอดีตนั้นเกือบทุกขั้นตอนในการทำนาจนกระทั่งถึงการเก็บข้าวใส่ยุ้งฉาง ต้องอาศัยแรงงานคนเป็นส่วนใหญ่ และบางช่วงต้องการใช้แรงงานคนเป็นจำนวนมาก จึงเกิดความขาดแคลนแรงงานขึ้นในบางช่วง งานที่สามารถรอได้ก็จะชลอเวลาไว้ก่อน ในขณะเดียวกันก็หาวิธีที่จะไม่ทำให้เกิดความเสียหายขึ้น เช่น หลังจากข้าวที่ตากแดดไว้แห้งดีแล้ว ชาวไร่ชาวนาที่ยังไม่สามารถฟาดข้าวได้ในขณะนั้น จะหาวิธีเก็บรักษาผลผลิตไว้ก่อน โดยจะเก็บรวบรวมข้าวที่แห้งแล้วนั้นนำไปวางซ้อนกันหลายๆ ชั้น เรียกว่า “กองข้าว” เพื่อป้องกันไม่ให้ข้าวเกิดความเสียหายจากการถูกสัตว์มากินและป้องกันไม่ให้เปียกน้ำ แล้วรอจนกว่าจะมีแรงงานพอหรือจนกว่าจะมีเวลาว่าง จึงจะทำการนวดหรือฟาดข้าวต่อไป

ลักษณะกองข้าว การกองข้าวมี 2 ลักษณะ คือแบบกลมและแบบสี่เหลี่ยม

วิธีการกองข้าว การกองข้าวมักจะทำใกล้หรือในตาราง เมื่อทำตารางแล้วก่อนจะเอาข้าวเฟ่ามาวาง ในอดีตบางคนจะเอาฟางข้าวหรือใบสักหรือใบตอง (ตามแต่จะหาได้) วางซ้อนกันหลายๆ ชั้นบนตาราง เพื่อป้องกันไม่ให้เมล็ดข้าวร่วงลงไปที่พื้นดิน แล้วจึงเอาข้าวเฟ่าหรือมัดข้าวมาวาง
ในการกองข้าวแบบกลมนั้น จะเอาข้าวเฟ่าวางเรียงเป็นวงกลม โดยวางให้ปลายข้าวเฟ่าด้านที่มีรวงข้าวเข้าข้างในวงกลม หันส่วนโคนของข้าวเฟ่าออกด้านนอก เพื่อป้องกันไม่ให้รวงข้าวเปียก เมื่อวางข้าวเฟ่าซ้อนขึ้นไปหลายๆ ชั้นจนสูงประมาณ 1.5-2 เมตร ถ้ายังมีข้าวเฟ่าเหลืออยู่ก็ทำกองใหม่ต่อไป บางคนจะหาฟางข้าวหรือใบสักหรือใบตองคลุมด้านบนของกองข้าวแต่ละกอง เพื่อไม่ให้รวงข้าวเปียกฝนหรือน้ำค้าง ภายในกองข้าวแบบกลม บางคนจะเว้นช่องว่างตรงกลางวงกลมไว้เล็กน้อย เรียกว่า “ใจกองข้าว” ถ้ามีกล้วยที่แก่แล้วก็จะนำกล้วยทั้งเครือมาใส่ไว้ที่ใจกองข้าว เพื่อบ่มให้สุก สำหรับการกองแบบสี่เหลี่ยม จะเอาข้าวเฟ่าวางเรียงเป็นแนวสี่เหลี่ยม โดยวางให้ปลายข้าวเฟ่าด้านที่มีรวงข้าวเข้าข้างในเช่นกัน