การปักตาแหลว
การปักตาแหลวไว้ 4 มุมของที่นา
เมื่อข้าวเริ่มแก่ พ่อนา (เจ้าของนา) จะสานตาแหลว 3 ตา ผูกติดกับหลักไม้ปักไว้ 4 มุมของที่นา เพื่อป้องกันสัตว์และสิ่งร้ายต่างๆ ไม่ให้มารบกวนข้าว พร้อมกับกล่าวคำโวหารว่า “สัตว์เสด็จไปในอากาศ สัตว์อย่าล่าเหนือดิน อย่าหื้อสูมาใกล้ สัตว์ร้องไห้หนีไป โอมเห เห สวาหะ โอมอ้ายสามตาจุ่งหื้อมึงมาอยู่รักษานา และรักษาไร่กู มีสัตว์สองตา หื้อมึงไล่ไปไกลตกดง หื้อขับไปส่งเสียขุนห้วย โอมอะเลโอมเล สัตว์ทั้งฝูงหื้อหนีไป โอมปุอุเขตตัง อะนุตตะรัง ฮ่าเพี้ยงหัวแดง แมงบ้งหัวสั่น หื้อหนีไปดอย”
ค้างข้าวแรก
ในช่วงที่ข้าวกำลังสุก เจ้าของนาต้องคอยระวังรักษาบริเวณที่ใช้สำหรับทำพิธีแรกนาให้สะอาด เพราะเชื่อว่าเป็นที่สถิตของผีเสื้อนา พระโพสพ และเทวดาอารักษ์ ที่คอยดูแลรักษาข้าว การแสดงความไม่เคารพ เช่น ถ่ายปัสสาวะหรืออุจจาระ ในบริเวณนั้น เชื่อว่าสิ่งศักดิ์สิทธิ์จะโกรธ และจะบันดาลให้ผลผลิตในเรือกสวนไร่นาเสียหาย ได้ผลไม่เต็มที่ ซึ่งในสมัยโบราณถือว่าเรื่องนี้สำคัญมากจึงมีข้อกฎหมายกำหนดว่า “ผู้ใดขี้เยี่ยวใส่นาข้าวแรก แดนแต่กาละ(ปลูก) ไปถึงข้าวดีเกี่ยวนั้น หื้อมันหาเหล้า 2 ไห ไก่ 2 คู่ ข้าวตอกดอกไม้ หื้อเจ้านาบูชาเสื้อ(นา)เสียเทอะ” โดยให้บุคคลนั้นนำสิ่งของที่กำหนดไว้ในกฏหมายไปขอขมาเจ้าของนา เจ้าของไร่ เจ้าของสวนที่เสียหาย เพื่อนำไปสังเวย
การแฮกนาก่อนเกี่ยว
การแฮกนาก่อนเกี่ยวข้าว เป็นการทำพิธีก่อนที่จะทำการเกี่ยวจริง เมื่อชาวนาลดน้ำในนาแห้งแล้ว จะหาฤกษ์หาวันที่ดี โดยจะใช้กระทงบรรจุอาหารคาวหวาน หมาก เมี่ยง บุหรี่ พลู กล้วย อ้อย จำนวน 5 กระทง กรวยดอกไม้บรรจุข้าวตอก ดอกไม้ธูปเทียน แล้วนำไปวางบนแท่นบูชาที่จัดเตรียมไว้บริเวณที่เคยทำเป็นค้างข้าวแรก เสร็จแล้วนำไปเซ่นสรวงแม่ธรณีเจ้าที่และแม่โพสพ เพื่อเป็นการบอกกล่าวขออนุญาตเกี่ยวข้าว จากนั้นเจ้าของนาก็ทำพิธีเกี่ยวข้าวเอาฤกษ์ 9 กอ นำไปวางบนแท่นที่เตรียมไว้ เป็นการบูชาแม่โพสพ หลังจากนั้น 2-3 วันเจ้าของนาและคนอื่นช่วยกันเกี่ยวข้าวที่เหลือทั้งหมด อย่างไรก็ตามชาวนาบางคนจะไม่ทำพิธีแฮกก่อนเกี่ยว เนื่องจากถือว่าได้ทำพิธีแฮกก่อนปลูกแล้ว
ไม่มีความคิดเห็น:
แสดงความคิดเห็น